Osmanlı’da Sinematografın Yolculuğu

Osmanlı’da geleneksel temaşa sanatlarının uzun ve köklü bir geçmişi vardır. Özellikle Ramazan aylarında geleneksel semtlerde eğlence kültürünün bir parçası haline gelen temaşa sanatları beraberinde kendine ait bir gösteri kültürünün, mekânların, hikâyelerin ve sanatçıların da yetişmesini sağlar. 19. yüzyılda önce tiyatro, sonrasında da sinematografın öncülleriyle birlikte temaşa sanatları da dönüşmeye başlar. Ortaoyunu ve meddahlık tiyatro ile karışarak tuluat isimli yeni bir performans sanatına evrilir. Sinematografın çıkmasıyla birlikte temaşa sanatları ise gerilemeye başlar.

Osmanlı’nın son döneminde bu yüzden de siyasi, ekonomik ve sosyal değişimlerin bir tezahürü temaşa kültürüne de yansır. Bu kültürün en sembolik ismi ise Karagöz’dür. O dönemde yayınlanan gazetelerde insanlar yeni icad olunan aygıtın yaygınlaşmasını Karagöz karikatürlerini konuşturarak anlatır. Karagöz bir tasvirin ötesine geçerek değişen kültürün de ifade aracına evrilir. Biz de bu amaçla sinemanın bu topraklardaki yolculuğunu anlatırken Karagöz’ün kültürümüzdeki yerleşik ve sembolik değerini kullanmak istedik. Karagöz’ün öncülüğünde meddah, ortaoyunu ve tuluat sanatçılarının oluşturduğu kültürün sinematograftan dijitale doğru evrilen yolcuğuna ışık tutmayı arzuladık.

Sergi Künye

Kuratör: Barış Saydam
Sergi Koordinatörü: Betül Demir
Metin Yazarı: Barış Saydam
Araştırma Grubu: Ayşe Yılmaz, Hüseyin Selçuk
Çeviri: Alperen Tekin, Jonathan Ross
İngilizce Düzelti: Elif Reis
Osmanlıca Düzelti: Ayşe Yılmaz
Sergi Tasarımı: Salih Pulcu
Teknik Yönetim: Ahmet Kerim Pulcu
Teknik Asistan: Murat Akdereli
Grafik Baskı: Golden Reklam
Konstrüksiyon Üretimi: Çinili Yapı
Danışma Kurulu: Agah Özgüç, Ali Özuyar, Kahraman Şakul, Nezih Erdoğan